سبزپوشی بازار سرمایه در سایه تحولات ارزی و امیدهای تازه
بازار سرمایه ایران، پس از ماه‌ها رکود و نوسانات شدید، بار دیگر جان تازه‌ای گرفت و هفته آخر پاییز ۱۴۰۳ را با رشد خیره‌کننده‌ای آغاز کرد. شاخص کل بورس با جهشی ۵۸ هزار واحدی به کانال ۲.۶ میلیون واحدی صعود کرد و تمامی نمادهای بورسی و فرابورسی سبزپوش شدند. این جهش همزمان با ورود نرخ دلار آزاد به کانال ۷۵ هزار تومانی رخ داد که نشان‌دهنده تاثیر عمیق تحولات ارزی بر بازار سرمایه است.
رونق معاملات و خروج بازار از رکود
در حالی که بازار سرمایه طی هفته‌های اخیر با نبود فروشنده و قفل شدن نمادها در صف خرید مواجه بود، روز گذشته ارزش صف‌های خرید با ۲۹۲ درصد رشد به ۵ هزار میلیارد تومان رسید. این در حالی است که ارزش صف‌های فروش بیش از ۵۷ درصد کاهش یافت. هرچند ارزش معاملات خرد نسبت به روزهای قبل افت داشت، ورود بیش از ۲۸۰۰ میلیارد تومان سرمایه جدید به بازار، رکوردی تازه در سال جاری ثبت کرد.
از مهمترین تحولات اخیر میتوان به پایان فعالیت سامانه ارز نیمایی و آغاز به کار سامانه ارز توافقی اشاره کرد. بانک مرکزی اعلام کرده است که صادرکنندگان موظف‌اند ارز صادراتی خود را در این سامانه به فروش برسانند. این تصمیم میتواند سودآوری شرکت‌های صادرات‌محور را تقویت کند و ارزش سهام آنها را افزایش دهد.
همچنین کاهش مالیات تولید از ۲۵ به ۱۵ درصد در لایحه جدید و حذف قیمت‌گذاری دستوری در برخی صنایع، دیگر عواملی هستند که امیدها را برای بازگشت پویایی به بازار افزایش داده‌اند.
ریسک‌های خارجی و چالش‌های پیش‌رو
با وجود سیگنال‌های مثبت داخلی، بازار همچنان در معرض ریسک‌های سیاسی و اقتصادی جهانی قرار دارد. بازگشت احتمالی ترامپ به کاخ سفید و اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران میتواند صادرات نفت را کاهش دهد و اقتصاد کشور را تحت فشار بیشتری قرار دهد. کاهش صادرات نفت ایران به چین و جایگزینی آن با نفت آفریقا، یکی از نشانه‌های این چالش‌هاست که میتواند درآمدهای ارزی کشور را به طور جدی تهدید کند.
حرکت به سوی ثبات یا تلاطمی تازه؟
با وجود این چالش‌ها، فعالان بازار سرمایه نسبت به آینده خوش‌بین هستند. تغییر سیاست‌های ارزی و تصمیمات اقتصادی جدید میتواند زمینه رشد بیشتر شرکت‌های صادرات‌محور را فراهم کند و زیان‌های سال‌های اخیر را جبران کند. به نظر میرسد بازار سرمایه ایران در آستانه یک تحول مهم قرار گرفته و آماده ورود به دوره‌ای تازه از رشد و توسعه است.
آینده بازار سرمایه در ایران در یک نقطه حساس قرار دارد که نتیجه آن به چند عامل کلیدی وابسته است. از یک سو، سیاست‌های جدید اقتصادی مانند حذف قیمت‌گذاری دستوری، کاهش مالیات تولید و تقویت سامانه ارز توافقی، امید به رشد پایدار را افزایش داده‌اند. این اصلاحات می‌توانند شرکت‌های صادرات‌محور را از مشکلات ارزی رها کرده و سودآوری آنها را تقویت کنند. همچنین کاهش فشارهای مالیاتی به تولیدکنندگان داخلی فرصتی برای بهبود وضعیت صنایع مختلف فراهم میکند که میتواند به طور مستقیم بر رشد شاخص‌های بورسی اثرگذار باشد.
از سوی دیگر ریسک‌های سیاسی و بین‌المللی همچنان سایه سنگینی بر بازار سرمایه انداخته‌اند. بازگشت احتمالی ترامپ به کاخ سفید و احتمال تشدید تحریم‌های نفتی علیه ایران، میتواند درآمدهای ارزی کشور را به شدت کاهش دهد و فشارهای مضاعفی بر اقتصاد داخلی وارد کند. کاهش صادرات نفت ایران به چین و جایگزینی آن با نفت آفریقا، نشانه‌ای از تغییرات نگران‌کننده در بازارهای بین‌المللی است که میتواند به کمبود منابع ارزی و تضعیف بازار سرمایه منجر شود.
همچنین مدیریت منابع مالی دولت در سال آینده یک چالش بزرگ خواهد بود. اگر دولت نتواند با انتشار اوراق قرضه یا جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی بخشی از کسری بودجه خود را جبران کند، احتمال تداوم نوسانات در بازار سهام افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی موفقیت بازار سرمایه در گرو هماهنگی سیاست‌های اقتصادی و ثبات در تصمیم‌گیری‌های کلان داخلی و بین‌المللی است. تنها در صورت تحقق این شرایط است که میتوان انتظار داشت بورس تهران، از یک بازار پرنوسان به بستری پایدار برای رشد سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت تبدیل شود.
